Po raz pierwszy termin „Metaversum” pojawił się w 1992 roku, w powieści science fiction Neala Stephensona „Zamieć”. Współcześnie mówi się, że to nieunikniona ewolucja i przyszłość Internetu, jaki znamy.
Globalne zmiany pokazują, że temat metaverse ma także wymiar biznesowy. Już dzisiaj stosowany jest m.in. w e-commerce i przemyśle. Ponadto pozwala nawiązywać relacje z innymi użytkownikami w sieci na dotychczas nieznanym poziomie.
Rynek Metaverse to przyszłość, która już dzisiaj wpływa na świat rzeczywisty. Jakie są możliwości zastosowania wirtualnej i rozszerzonej rzeczywistości? Jak brzmi definicja Metaverse? Odpręż się, puść wodze wyobraźni i zanurz się w wirtualny świat.
Spis treści
- Metaverse – co to jest?
- Słowem wstępu: „Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy”
- Brama do Metaverse
- Meta i giganci technologiczni w wyścigu o fotel lidera w Metaverse
- Multiversum, czyli więcej niż jeden świat
- Emocje w realnym świecie
- Krótka historia Metaverse
- Jak działa Metaverse?
- Enter the Matrix tzn. Metaverse. Jak wejść do metaświata?
- Zastosowanie metaświata w biznesie
- Industrial Metaverse, czyli zastosowanie metaświata w przemyśle
- Opieka zdrowotna w Metaverse
- Szkolenia pracowników w metaświecie
- Technologie stosowane w rozwoju Metaverse
- Obecne zastosowanie Metaverse
- Cyfrowe bliźniaki
- Wygoda współpracy (zdalnej)
- Kiedy powstanie Metaverse z prawdziwego zdarzenia?
- Jak Metaverse wpłynie na przyszłość świata?
- Szanse i zagrożenia, jakie stwarza Metaverse
- Metaverse – czym jest?
Słowem wstępu: „Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy”
Tytułowy cytat przypisuje się Albertowi Einsteinowi. Potraktuj go jako drobną wskazówkę. Proszę, nie bierz niczego za pewnik, ale niczego też nie krytykuj. Przynajmniej na razie, bo będziesz mieć jeszcze czas na refleksję i przemyślenia. Niemniej czytając tekst, spróbuj wyobrazić sobie, jak pewne rozwiązania mogą w rzeczywistości wyglądać. Nawet jeśli dzisiaj wydają się abstrakcyjne.
Podam przykład, który pokazuje, dlaczego warto podejść do tematu metaświata z otwartą głową. W 1961 roku Stanisław Lem wydał powieść „Powrót z gwiazd”. W książce znajdziesz następujący fragment: „Książki to były kryształki z utrwaloną treścią. Czytać można je było za pomocą optonu. Był nawet podobny do książki, ale o jednej, jedynej stronicy między okładkami. Za dotknięciem pojawiały się na niej kolejne karty tekstu”.
Źródło: Midjourney
Coś Ci to przypomina? Tak, to dzisiejsze e-booki. Kto w latach 60. XX wieku, w tej części świata myślał w ten sposób? Prawdopodobnie niewiele osób. Jeśli wpadnie Ci kiedyś w ręce książka „Innowatorzy” Waltera Isaacsona, to przekonasz się, że w tym czasie komputery, jakie dzisiaj znamy, nie istniały. Były to raczej duże i skomplikowane kalkulatory. Obecnie obie technologie są powszechnie dostępne i to dzięki nim ludzkość się rozwija.
Przydługawy wstęp to dobra rozgrzewka przed podróżą do metaświata. Usiądź wygodnie i zanurz się w jego głębię.
Brama do Metaverse
„Masowo skalowana i interoperacyjna sieć wirtualnych światów 3D, renderowanych (przedstawianych graficznie) w czasie rzeczywistym, doświadczanych synchronicznie i trwale przez nieograniczoną liczbę użytkowników, którzy cieszą się poczuciem indywidualnej obecności z zachowaniem spójności danych dotyczących na przykład tożsamości, przeszłości, uprawnień, dóbr materialnych, kontaktów i płatności” – Matther Ball, „Metaversum. Jak internet przyszłości zrewolucjonizuje świat i biznes”.
Wyobraź sobie wirtualny świat, w którym toczy się życie podobne do tego na Ziemi. Wyjątkiem jest fakt, że zakupy, praca, uczenie się i interakcje z innymi osobami (i AI?) odbywają się w zaciszu domu. Masz swoją cyfrową kopię, awatara, który przechodzi z jednego doświadczenia do kolejnego, a do tego ma Twoją tożsamość i pieniądze.
Jeśli znasz film „Surogaci” z Bruce’em Willisem lub pierwszego „Avatara” to jesteś w stanie zrozumieć, jak wygląda idea Metaverse. Jednak co metaświat ma wspólnego z przedsiębiorstwami? W jaki sposób myślą o nim współcześni liderzy? Przygotowaliśmy przewodnik, który wyjaśnia, w jakim miejscu znajduje się obecnie rewolucja technologiczna i dokąd zmierza.
Przeczytaj także: Kolorowy jak M&M’s nie oznacza, że to wyłącznie „zabawka” dla dzieci. Jednak czy Metaverse może wyglądać poważniej i bardziej naturalnie?
Meta i giganci technologiczni w wyścigu o fotel lidera w Metaverse
W październiku 2021 r. Facebook zmienił nazwę na Meta. Od tego momentu określenie „Metaverse” odmieniane było przez wszystkie przypadki. To dlatego, że Mark Zuckerberg ogłosił plany zainwestowania minimum 10 miliardów (tylko do końca 2021 roku) w stworzenie metaświata.
Poza tym do gry włączyli się tacy giganci jak Microsoft, Google, Nvidia czy Qualcomm. Z prognoz firmy McKinsey & Company wynika, że do 2030 r. rynek metaświata może osiągnąć wartość 5 bilionów dolarów. Kołem zamachowym wirtualnej gospodarki ma być handel elektroniczny. Inne ważne obszary to gry, rozrywka, edukacja i marketing.
Multiversum, czyli więcej niż jeden świat
Ideą Marka Zuckerberga jest stworzenie jednego wirtualnego świata dla wszystkich. Obecna sytuacja jest daleka od wizji CEO Mety. Można porównać ją do ogromnego oceanu, na którym znajduje się wiele małych wysp, które nie są ze sobą w żaden sposób połączone i działają niezależnie.
Istnieje wiele światów, a wśród najpopularniejszych są np. Fortnite, który obejmuje gry wideo online, Horizon Workrooms od Meta, które jest miejscem pracy. Ponadto znaleźć można także wirtualne sale operacyjne czy garderoby, które ułatwiają zakupy. Jest to tzw. multiverse, czyli wiele metaświatów o ograniczonej interoperacyjności (możliwościach), które rywalizują ze sobą o pozycję.
Emocje w realnym świecie
Skrajności w każdą stronę mogą zaburzyć obraz najbardziej zbliżony do realnego. Bezkrytyczny entuzjazm dla metaświata w połączeniu z dużą niepewnością co do jego rozwoju to tematy, które rozpalają na ten temat dyskusje. Wśród obserwatorów cyfrowego świata pojawiają się wątpliwości.
Czy Metaverse będzie w stanie zapewnić na tyle nowe i głębokie doświadczenia w porównaniu do tego, co jest dostępne dzisiaj, aby na godziny dziennie przyciągnąć użytkowników, którzy będą w nim spędzać czas wraz z zestawem słuchawkowym na głowie?
Z drugiej strony nie brakuje głosów, że metaświat jest na wczesnym etapie rozwoju. Choć ograniczeniem jest obecnie technologia, to Metaverse powstanie i będzie o nim głośno.
Krótka historia Metaverse
Wiesz już, że termin Metaverse pojawił się w 1992 roku w książce Science-ficiont „Snow Crash”, której autorem był Neal Stephenson. Niemniej prace nad technologiami, które zbudowały podwaliny pod Internet oparty na wirtualnej rzeczywistości, są dużo starsze.
Źródło: Techtarget.com
Jak działa Metaverse?
Multiverse to obecnie zlepek rozrzuconych po świecie wirtualnych świat. Główna idea zakłada, że będą one funkcjonowały w ramach jednego uniwersum. Trudno jednak przewidzieć, w jakim kierunku będzie się rozwijał metaświat.
Trzeba mieć na uwadze, że Metaverse to cyfrowy ekosystem, który powstaje przy użyciu:
- różnych technologii 3D;
- zdecentralizowanych narzędzi finansowych bazujących na blockchainie;
- oprogramowaniu umożliwiającym współpracę w czasie rzeczywistym.
Nadal nierozstrzygnięta zostaje kwestia interoperacyjności między wirtualnymi światami, czy możliwość przenoszenia danych pomiędzy nimi. Dla przykładu: jeśli kupisz buty w Polsce, to możesz w nich pojechać na zagraniczne wakacje. Obecnie, jeśli kupisz coś w jednym metaświecie, to nie masz możliwości korzystania z tego wirtualnego przedmiotu w innym. Docelowo jednak ma to być możliwe. W jakim kierunku rozwinie się Metaverse?
Podczas szczytu strategicznego platformy MIT w 2022 roku, Lauren Lubetsky, starsza menedżerka w Bain & Company wystąpiła na sesji poświęconej metaświatowi. W trakcie swojego przemówienia wspomniała o trzech scenariuszach rozwoju Metaverse:
- Metaświat pozostaje domeną niszowych aplikacji, wykorzystywanych przez konsumentów do rozrywki i gier, ale daleko im do wszechogarniającej rzeczywistości wirtualnej.
- Metaświat jest kontrolowany przez duże, konkurencyjne ekosystemy – na przykład metaświaty Apple i Androida – z ograniczoną interoperacyjnością.
- Metaświat to dynamiczna, otwarta i interoperacyjna przestrzeń, przypominająca Internet, ale w 3D.
Wiesz już, że jednym z głównych założeń wirtualnego świata ma być swoboda poruszania się pomiędzy nimi, a docelowo ma to być jeden ogromny organizm. Jednak warto wziąć pod uwagę podejście korporacji, które mogą być niechętne, co do swobodnego przepływu użytkowników.
Wyobraźmy sobie sytuację, że gracz Counter-Strike’a kupuje skina na broń, który chce wykorzystać, np. w Fortnite. Naturalne jest, że właściciel tej drugiej gry chciałby sprzedać swoje skiny, a nie implementować je z innych gier.
Pozostaje do rozważenia także inna kwestia. Jeśli ktoś kupi skina w CS-ie i zechce sprzedać go w Fortnite, to czy taki zabieg będzie możliwy? Jeśli tak, to, jak rozwiązać sprawę przeniesienia własności. Matthew Ball w swojej książce „Metaversum […]” szerzej nakreśla ten temat i problemy, które dotyczą współdziałania w metaświecie.
Enter the Matrix tzn. Metaverse. Jak wejść do metaświata?
Matrix to kultowa seria filmów, w której Neo i inni bohaterowie poruszają się pomiędzy prawdziwym i wygenerowanym komputerowo światem, który udaje rzeczywistość. Wejście do cyfrowego uniwersum wymaga specjalnego sprzętu. Coś na kształt szpikulca wsadzanego w potylicę nie wygląda zachęcająco. Czy z Metaverse będzie podobnie?
Całe szczęście nie. Do zanurzenia się w cyfrową rzeczywistość potrzebne są okulary VR, które zakłada się na głowę, np. Oculus Quest czy Apple Vision Pro. Dla wielu osób nie jest to najlepsze czy najwygodniejsze rozwiązanie, szczególnie że zdarzają się przypadki zawrotów głowy czy wymiotów przy dłuższym użytkowaniu headsetu.
Nie brakuje jednak firm, które pracują nad tym, aby ułatwić dostęp do metaświata nawet bez specjalnego sprzętu. W końcu celem jest przyciągnięcie wielu użytkowników, a nie każdego stać na Meta Quest 3 czy Apple Vision Pro.
Przejdźmy do obecnie dostępnych technologii umożliwiających wejście, do Metaverse:
- Rzeczywistość wirtualna (VR)– jest to symulowane środowisko 3D umożliwiające użytkownikom interakcję z wirtualnym otoczeniem w sposób podobny do rzeczywistości, którą postrzegamy naszymi zmysłami. Jak dotychczas skorzystanie z tego rodzaju doświadczeń jest możliwe dzięki goglom VR. Ich uzupełnieniem są elementy dotykowe jak np. rękawiczki, kontrolery czy kombinezony śledzące ruchy ciała. Dzięki temu interakcja użytkownika z wirtualnym środowiskiem jest bardziej realistyczna.
- Rzeczywistość rozszerzona (AR)– gogle lub okulary dodają cyfrowe nakładki na rzeczywisty świat. Użytkownicy nadal funkcjonują w rzeczywistym świecie i mogą z nim wchodzić w interakcje. Dobrym przykładem tego typu funkcjonalności jest gra Pokémon Go. Ponadto Google Glass czy wyświetlacze HUD na przednich szybach samochodu to istniejące produkty AR, które są stosunkowo popularne.
Kombinezony czy rękawice nie są jeszcze tak popularne wśród odbiorców indywidualnych, jak np. headsety. Istnieje jednak potencjał ich wykorzystania w „cywilnym” użyciu. Ciekawy przykład zastosowania i funkcji przedstawił Cixin Liu w swojej trylogii „Wspomnienie o przeszłości Ziemi”. Jeden z bohaterów zakładał kombinezon, który umożliwiał mu odczuwanie temperatur i innych bodźców w grze komputerowej. Z pewnością to ciekawe doświadczenie, ale trudno przewidzieć czy i kiedy będzie dostępne, jeśli w ogóle.
Źródło: Techtarget.com
Nadal jednak VR i AR nie są głównymi interfejsami, które umożliwiają wejście do metaświata. Obecnie są nimi platformy gier, taki jak np. Decentraland, Roblox i Minecraft, do których można dostać się za pośrednictwem przeglądarek internetowych i urządzeń mobilnych z dostępem do internetu.
Zastosowanie metaświata w biznesie
Metaverse i rzeczywistość wirtualna to terminy używane zamiennie, ale nie są to synonimy. Portal Techtarger.com podaje, że „określone technologie VR zapewniają środki do interakcji z bardziej ekspansywnymi platformami wieloświatowymi”.
VR można połączyć z cyfrowymi bliźniakami, czyli technologią, która umożliwia tworzenie wirtualnych odpowiedników fizycznych urządzeń, procesów lub maszyn. Johny Till Johnson, dyrektor generalny i założyciel Nemertes Research uważa, że przy użyciu VR można stworzyć cyfrowego bliźniaka, który pomoże w symulacji różnych problemów.
Industrial Metaverse, czyli zastosowanie metaświata w przemyśle
Metaświat przemysłowy połączy cyfrowe bliźniaki ze światem wirtualnym, który obejmuje fabryki, maszyny, produkty i łańcuchy dostaw. Firmy mogą wykorzystać Metaverse i VR do analizy skutków różnych decyzji projektowych. Można np. stworzyć wirtualne prototypy, co pozwoli ograniczyć koszty tworzeniach ich fizycznych odpowiedników. Zapewnia to możliwość testowania produktów czy optymalizacji linii produkcyjnych przed podjęciem działań w rzeczywistym świecie.
Przedsiębiorstwa wykorzystują technologię VR do szkoleń w zakresie bezpieczeństwa pracowników. Jest to szczególnie przydatne w miejscach, gdzie złe decyzje mogą skutkować uszczerbkiem na zdrowiu lub jego utratą. Osoby pracujące na linii produkcyjnej mogą przejść szkolenie na wirtualnym odpowiedniku i dobrze poznać halę produkcyjną, co podniesie poziom bezpieczeństwa. Ponadto istnieje możliwość wielokrotnego powtarzania tych samych czynności, aby utrwalić np. procedury lub żeby mieć pewność co do nabytych umiejętności.
Rii O’Donnell, autorka książki „Transformative Digital Technology for Effective Workplace Learning for Effective Workplace Learning” uważa, że główną korzyścią płynącą ze stosowania VR w firmach, jest redukcja ryzyka.
Opieka zdrowotna w Metaverse
W połączeniu z dostępnymi obecnie urządzeniami istnieje możliwość bardziej szczegółowego monitoringu zdrowia. Ponadto VR może pomóc w szkoleniu lekarzy, np. chirurgów. Szkolenie mogłoby pomóc na wielokrotne powtarzanie określonej procedury, co skróciłoby czas uczenia się i ograniczyło ryzyko popełnienia błędów „na żywym organizmie” – zauważył dział Xtelligent Healthcare Media
Szkolenia pracowników w metaświecie
Trudno odtworzyć pewne sytuacje, zwłaszcza jeśli to zdarzenia niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia. Nawet jeśli pracownik przejdzie szkolenie i teoretycznie będzie wiedział, jak się w danych okolicznościach zachować, to realna sytuacja połączona ze stresem może sprawić, że zareaguje on inaczej niż w procedurze.
VR może pomóc rozwiązać tego rodzaju problemy i ułatwić naukę scenariuszy o wysokim stopniu złożoności. Lekcje empatii pracowników obsługi klienta, szkolenia dotyczące umiejętności miękkich i możliwość transferu wiedzy pracowników, którzy przechodzą niebawem na emeryturę mogą być dla firmy bezcenne.
Źródło: Midjourney
PwC postanowiło przyjrzeć się korzyścią ze szkolenia umiejętności miękkich w VR. Jednym z nich jest szybsze ukończenie zajęć, a konkretnie cztery razy szybsze w porównaniu do sesji stacjonarnych. Jednocześnie w badaniu zauważono, że uczestnicy byli nawet o 275% bardziej pewni umiejętności miękkich, po ukończeniu szkolenia przy użyciu VR.
Powyższe rezultaty są zasługą technik uczenia immersyjnego VR oraz możliwości wielokrotnego ćwiczenia nowych umiejętności w komfortowych warunkach. Można przypuszczać, że obszar szkoleń będzie jednym z ważniejszych dla metaświata. Możliwość odgrywania różnych scenariuszy, których odtworzenie w realnym świecie byłoby zbyt trudne lub kosztowne to nowa płaszczyzna do ulepszania kompetencji pracowników.
Technologie stosowane w rozwoju Metaverse
Poza wirtualną rzeczywistością na metaświat wpływa kilka innych technologii. Wśród nich wymienić należy siedem, które mają lub będą miały największe znaczenie w kontekście rozwoju Metaverse w najbliższych dziesięciu latach:
- AI – sztuczna inteligencja;
- IoT – internet rzeczy;
- technologia AR – rzeczywistość rozszerzona;
- interfejsy mózg-komputer;
- obliczenia przestrzenne i brzegowe;
- modelowanie i rekonstrukcja 3D;
- blockchain.
Wszystkie wymienione technologie już istnieją i są wykorzystywane przez twórców, przedsiębiorców i gigantów technologicznych. Ich rozwój ma pomoże w stworzenie funkcjonalnego i przydatnego Metaverse, dostępnego niemal dla wszystkich.
Obecne zastosowanie Metaverse
Dużo piszemy o tym, co będzie, ale na chwilę skupmy się na tym, co już jest. W dotychczasowym kształcie metaświatom najbliżej do gier. Ich twórcy dobrze wiedzą, jak wykorzystać technologię, aby stworzyć wciągające i angażujące światy. Każdego dnia na platformach Roblox, Epic Games i Decentraland pojawiają się miliony użytkowników, które budują wirtualne światy, grają i inwestują w nieruchomości.
Co poza rozrywką? Firmy testują aplikacje Metaverse, które mają pomóc usprawnić pracę zdalną, a także wdrożyć i pomóc przeszkolić pracowników. W USA istnieją szpitale, które wykorzystują VR i AR do szkoleń w zakresie typowych procedur medycznych. Agencja Żywności i Leków (FDA) w Stanach Zjednoczonych zatwierdziła technologię Medivis. Jest to system chirurgiczny AR, który umożliwia lekarzom synchronizację z cyfrowym systemem obrazowania dostępnym w szpitalu.
Cyfrowe bliźniaki
W tekście kilkukrotnie wspominaliśmy o tej technologii. Warto przyjrzeć się jej dokładniej. Cyfrowe bliźniaki będzie można zobaczyć nie tylko na ekranie monitora, ale także w postaci hologramów. Poniżej przykład z branży edukacyjnej, który pokazuje, jak działa AR.
Hologramy mogą ułatwić pracę, naukę i komunikację. Jeśli szef ma potrzebę na krótką rozmowę z wybranym zespołem, to może pojawić się w pomieszczeniu w postaci hologramu. Nie oznacza to, że wszystkie rozmowy trzeba w ten sposób zastępować. Jest to jednak przydatne, gdy trzeba szybko działać lub aby zrezygnować z długich podróży.
Wygoda współpracy (zdalnej)
W książkach o zarządzaniu firmą znaleźć można informacje, że przypadkowe spotkania osób z różnych działów mogą nieść dla przedsiębiorstwa dużą wartość. Nie dość, że zacieśniają relację pomiędzy pracownikami, to mogą doprowadzić do przypadkowych, ale kreatywnych rozmów, z których „powstanie coś dobrego”.
W pracy zdalnej spotkania na Zoomie i rozmowy na komunikatorach nie są aż tak owocne. Analityk Forrester JP Gownder powiedział, że w jego firmie wykorzystuje się metaverse, aby dodać „element realizmu” do pracy zdalnej. W związku z tym powstają pokoje 3D, w których pracownicy mogą ze sobą współpracować. Dzięki temu można wybrać się razem na kawę, jeśli członków zespołu dzieli od siebie wiele kilometrów.
Kiedy powstanie Metaverse z prawdziwego zdarzenia?
Bill Gates w jednym w swoim poście podsumowującym 2021 rok zauważył, że większość osób nie ma gogli VR, ani dodatkowych gadżetów, jak np. rękawiczek do przechwytywania ruchu, aby dokładnie oddać ekspresję, mowę ciała i modulację głosu użytkowników.
Założyciel Microsoftu przyjął, że w perspektywie 2-3 lat większość wirtualnych spotkań przeniesie się do przestrzeni 3D. Uczestnicy będą posługiwać się cyfrowymi awatarami, które będą ich przypominały lub będą ich cyfrowym odbiciem.
Jak Metaverse wpłynie na przyszłość świata?
Dotychczas jest więcej pytań dotyczących metaświata niż odpowiedzi na nie. Dopiero z czasem dowiemy się, czy i kto będzie go kontrolował, jaki będzie miał wpływ na nasze życie i co dokładnie będzie obejmował.
Źródło: Midjourney
Jak zwykle są dwie strony – sympatycy, którzy uważają, że Metaverse poprawi nasze życie i sceptycy, którzy uważają, że wirtualny świat to wyłącznie przedłużenie cyfrowych doświadczeń. Natomiast sceptycy uważają, że Istnieje jeszcze ryzyko eskalacji problemów związanych z mediami społecznościowymi. Wśród nich należy wymienić kampanie dezinformacyjne, tendencje do przemocy czy zachowania uzależniające.
W 2022 r. Imagining the Internet Center na Uniwersytecie Elon i Pew Research Center zapytali innowatorów technologicznych, liderów biznesu i aktywistów o wpływ metaświata do 2040 roku. W raporcie „The Metaverse in 2040” przeczytać można, że 54% badanych spodziewa się w pełni wciągającego świata z dobrze funkcjonującymi elementami codziennego życia. Ich zdaniem do tego czasu metaświat zgromadzi 500 milionów ludzi na całym świecie. W opozycji do tych twierdzeń opowiedziało się 46% ankietowanych.
Inne badanie, tym razem przeprowadzone przez Accenture wśród 4600 liderów biznesu i technologii pokazało, że 71% menedżerów uważa, że Metaverse pozytywnie wpłynie na ich przedsiębiorstwa. Niemniej tylko 42% uważa, że będzie to przełomowy lub transformacyjny rozwój.
Szanse i zagrożenia, jakie stwarza Metaverse
Niezależnie od tego, jak będzie wyglądał i funkcjonował metaświata, potrzebne będą standardy cyberbezpieczeństwa i prywatności. Bez nich trudno będzie przyciągnąć użytkowników, a bez nich Metaverse będzie wyłącznie wydmuszką.
Ashwin Krishnan, ekspert ds. bezpieczeństwa, poruszał w swoich artykułach wyzwania dotyczące cyberbezpieczeństwa metaświata. Przepisy obejmujące prywatność dopiero powstają, czego najlepszym przykładem jest przyjęta we wrześniu 2023 r., w Wielkiej Brytanii, ustawa o bezpieczeństwie w Internecie.
Zagrożenia dla firm i użytkowników w Metaverse:
- wykorzystywanie nieletnich;
- prywatność między użytkownikami;
- natrętne i obszerne gromadzenie danych;
- niewłaściwie zastosowanie przepisów dot. RODO;
- zagadnienia dotyczące praw do własności i danych.
Krishnan zaleca, aby firmy tworzyły politykę prywatności, która będzie dostosowana do ich organizacji. Co więcej, rekomenduje, aby przedsiębiorcy współpracowali z właścicielami platform Metaverse w celu ustanowienia zabezpieczeń i zapewnienia bezpieczeństwa. Natomiast rolą konsumentów będzie zrozumienie zasad bezpieczeństwa i prywatności danych firm, z których korzystają, jak i platform Metaverse, na których działają te firmy.
Metaverse – czym jest?
Odpowiedź jest złożona i wielowątkowa. Przebrnięcie przez taką ilość informacji jest na pewno godne podziwu, a więc gratulujemy Ci wytrwałości. Metaświat powstaje dzisiaj – w jakimś stopniu już można z niego skorzystać, ale nadal nie jest to obraz zgodny z przewidywaniami futurystów i przedsiębiorców-kreatorów Metaverse. Nie brakuje też sceptyków, którzy twierdzą, że projekt się nie powiedzie. Jak faktycznie będzie? Nasuwa się tutaj pewna analogia.
Kiedy Karl Benz (dzisiaj grupa Mercedes-Benz) opracował pierwszy samochód, mało kto przypuszczał, że tego rodzaju pojazd się upowszechni. Nie brakowało osób, które żartowały sobie z auta Benza. Niektórzy mówili, żeby zakończył produkcję, bo jego samochody straszą konie. Dalsze losy rozwoju branży motoryzacyjnej to już historia.
Być może Metaverse jest obecnie na etapie „straszenia koni”. Istnieje jednak szansa, że rozwinie on skrzydła i podobnie, jak współczesne auta, upowszechni się na całym globie.
